قسمت اول
فراگرفتن هنر نوازندگی با انتخاب نوع ساز آغاز می گردد و اگر این انتخاب در دوران کودکی اتفاق افتد، ساز از اولین خاطرات نوازنده می گردد و در پایان نیز، یادگار بجای مانده از نوازنده، ساز و اجراهای های اوست.
انتخاب نوع ساز، نخستین و در عین حال، مهمترین مسئله ایست که یک فرد دوستدار نوازندگی با آن روبرو می گردد چرا که بسیار اتفاق می افتد که پس از مدتی هنرجو احساس دلزدگی از انتخابی که کرده است،پیدا می کند و نوازندگی را رها می کند. زیرا در زمان انتخاب، او به علت نداشتن اطلاعات کافی نتوانسته انتخاب صحیحی در این زمینه انجام دهد. بشر در طول تاریخ برای هر نوع سلیقه، تفکر، طبیعت و احساس خود، سازی را آفریده است و امروز ما می توانیم با آگاهی کامل، سازی را که جوابگوی احتیاجات مختلف موسیقیایی ما می باشد را انتخاب کنیم. طی این مقاله (که سه قسمت است) سعی بر آن شده تا یک بررسی جامع، ازعواملی که می تواند باعث انتخاب هوشیارانه ساز توسط هنرجویان موسیقی شود صورت پذیرد.
پیشنهاد می شود اگر در مقطعی هستید که قصد یادگیری نوازندگی را دارید و در انتخاب میان دو یا چند ساز مردد هستید، جدولی تشکیل دهید و برای سازهای مختلف به مواردی که در این مقاله به عنوان معیارهای انتخاب ساز مطرح گشته، امتیاز مثبت ومنفی دهید، تا در انتها به این جمع بندی برسید که کدام ساز با توجه به مسائل مختلف برای شما امتیاز بیشتری می آورد. 1- در صورتی که اطلاعی از موسیقی ندارید، بهتر است قبل از انتخاب ساز در دوره های آموزشی " ارف" شرکت کنید و با گذراندن این کلاسهای نسبتا کوتاه مدت،که امروزه در اکثر آموزشگاه های موسیقی تدریس می گردد، یک آشنایی اولیه با موسیقی پیدا کنید تا یک پله در راه شناخت عمومی موسیقی و سازها جلوتر روید. 2- بطورکلی "سبکی" از موسیقی که می پسندید، خود عاملی است که تنوع انتخاب میان سازها را در شما محدودتر می کند و انتخاب ساز را آسان تر می نماید زیرا بعضی از سازها با توجه به امکانات و ساختارشان برای نواختن در یک سری از موسیقی ها مناسب ترند، مثل اینکه انتخاب گیتار الکتریک برای نواختن موسیقی کلاسیک ایرانی چندان مناسب به نظر نمی رسد.
3- هر یک از سازها دارای محدوده صوتی خاصی می باشند، این از مسائل شخصی هر فردی است که اولا، محدوده صوتی را می پسندد که گسترده و وسیع است یا دارای وسعت صوتی کوچکی است؛ برای مثال ترومپت دارای محدوده صوتی کوچکی است و ارگ بادی دارای بزرگترین محدوده صوتی در میان سازها می باشد. نباید تصور کرد که عامل محدوده صوتی گسترده به تنهایی امتیازی بزرگ در انتخاب میان سازها محسوب می گردد، زیرا برای مثال بسیاری از نوازندگان سازهایی را انتخاب می کنند که این مشخصه را به صورت محدود دارند و برای این دسته از نوازندگان مشخصه های دیگری در موسیقی، مثل ریتم ارزش بیشتری می یابد، مانند نوازندگان دف و دیگر سازهای ضربی. ثانیا، این گستره صوتی بزرگ یا کوچک، بیشتر شامل نت های زیر می گردد یا نت های بم؟ و شما بیشتر کدام محدوده را می پسندید؟ مثلا کنترباس دارای محدوده ای با نت های بم می باشد و پیکولو دارای محدوده ای با نت های زیر می باشد. 4- جنس صدا یا طنین صدای سازهای مختلف با یکدیگر متفاوت است، هنگامی که دو ساز متفاوت" یک نت" را می نوازند شنونده به سادگی متوجه تفاوت جنس صدای حاصله از این دو ساز، می گردد. مثلا اوبوا دارای طنینی تودماغی است و سنج دارای جنس صدایی فلزی دارد.
درعلم فیزیک طنین مسئله ای تعریف شده است که برای آگاهی از آن بایستی با این علم آشنایی داشته باشیم، اما به عنوان یک راهنمایی ساده برای اینکه متوجه شوید چه جنس صدایی را می پسندید به صدای نواختن سازهای متفاوت گوش دهید و البته بهتر است به آثار غیر تکنیکی که در آنها ساز، یک موسیقی ساده را اجرا می کند و حواس شنونده به دیگرمسائل منحرف نمی شود، گوش فرا دهید تا تفاوت جنس صداها را بخوبی متوجه شوید و از علاقه خود در این باره آگاهی یابید.
(ادامه دارد ...) 